ارزیابی تاثیر سازه های کنترل فرسایش و رسوب (گابیون، خشکه چین) در حوضه آبخیز لعل آباد ماهیدشت

امروزه ارزیابی پروژه¬های آبخیزداری، به¬ منظور برنامه¬ریزی مناسب و اجرای بهینه طرحهای اجرایی و مدیریت منابع طبیعی انجام می¬گیرد. این تحقیق درحوضه آبخیز لعل آباد ماهیدشت با مساحت3870 هکتار در دامنه شمالی مشرف به ماهیدشت از توابع استان کرمانشاه قرار دارد که حوضه ای نسبتا شیبدار با کاربری مرتع، کشاورزی و آثار جنگل تنک و تخریب یافته است. طرح آبخیزداری برای این حوضه در سال 1380 توسط شرکت مهندسی بوم ورزان همدان تهیه و به مرحله اجرا درآمده¬است. هدف از این مطالعه بررسی نقش عملیات سازه¬ای اجرا شده شامل بندهای گابیونی و خشکه چین این حوضه در کنترل فرسایش، رسوب وسیل از طریق بررسی کتابچه طرح، بررسی و اندازه گیری¬های میدانی، پرسش از ساکنان محلی و مقایسه محل اجرای سازه¬ها با نقاط همجوار با استفاده از مدلmpsiac درحوضه قبل و بعد از عملیات آبخیزداری می¬باشد. نتایج این بررسی نشان داد که شدت فرسایش و رسوب در حوضه لعل آباد به ترتیب 686 و 398 متر مکعب در کیلومتر مربع در سال می¬¬باشد که نسبت به قبل از عملیات اجرایی آبخیزداری به ترتیب 117 و 68 متر مکعب در کیلومتر مربع در سال افزایش یافته است. از مهمترین عوامل افزایش فرسایش در منطقه می¬توان به ارتفاع نامناسب سازه¬ها (خشکه چین)، تخریب کناره¬ها، عدم مرمت سالانه، پرشدن از رسوبات، تفاوت حجم کار انجام شده با حجم کار پیش¬بینی شده در کتابچه طرح، بهره برداریهای غیر اصولی و تبدیل مراتع به دیمزارهای کم بازده اشاره نمود. با توجه به خصوصیات فیزیوگرافی، هوا و اقلیم شناسی، پوشش گیاهی، زمین شناسی و هیدرولوژیکی حوضه¬ی مذکور و حجم اقدامات آبخیزداری انجام گرفته در حوضه (سدهای گابیونی، خشکه چین) اجرای پروژه های مکانیکی نقش موثری در کاهش مقادیر فرسایش و رسوب این حوضه نداشته است.